Kalkınma Ajansları

Türkiye’de Kalkınma Ajansları, 2006 yılında 5449 sayılı “Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun” kapsamında kurulmuş, bölgesel kalkınmayı yerel dinamikler ve potansiyeller doğrultusunda yönlendirmek üzere yapılandırılmış kamu kuruluşlarıdır.

Temel hedefleri; bölgesel farklılıkları azaltmak, yerel kalkınma kapasitesini artırmak, katılımcı ve sürdürülebilir kalkınma anlayışını güçlendirmek, ve özel sektör, kamu ve sivil toplum iş birliğini teşvik etmektir.

Türkiye genelinde 26 farklı kalkınma ajansı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda faaliyet göstermektedir. Her ajans, kendi bölgesine özel stratejiler ve destek mekanizmaları geliştirir.

Kalkınma Ajanslarının Başlıca Amaçları

1. Bölgesel kalkınma farklarının azaltılması

2. Yerel ekonomik potansiyelin harekete geçirilmesi

3. İstihdamın artırılması ve girişimciliğin desteklenmesi

4. Rekabetçiliğin ve yenilikçiliğin teşvik edilmesi

5. Sürdürülebilir çevresel, sosyal ve ekonomik gelişimin sağlanması

6. Yerel aktörlerin kalkınma süreçlerine katılımının artırılması

7. Planlama ve analiz yoluyla bölgeye özgü politikaların üretilmesi

Kalkınma Ajanslarının Verdiği Başlıca Destekler

Kalkınma Ajansları, bölgesel ihtiyaçlara göre çeşitlenen mali ve teknik destek programları sunar. Bunlar temel olarak şu başlıklar altında toplanabilir:

1. Mali Destek Programları

Ajanslar, kamu kurumları, belediyeler, üniversiteler, kooperatifler, STK’lar ve KOBİ’ler gibi farklı aktörlere hibe desteği sağlar. Başlıca mali destek türleri şunlardır:

• Doğrudan Mali Destek (DMD): Geri ödemesiz hibeler.

• Faiz Desteği / Faizsiz Kredi Desteği: Bankalardan alınacak kredilerde faiz yükünün azaltılması.

• Güdümlü Proje Desteği: Stratejik öneme sahip projelere ajansın ortak olarak katıldığı projelerdir.

• Tematik Programlar: Yeşil dönüşüm, dijitalleşme, girişimcilik, kırsal kalkınma gibi öncelikli alanlara özel programlar (örn. SOGREEN, Cazibe Merkezleri vb.)

2. Teknik Destek Programları

Kamu kurumlarına, STK’lara ve yerel yönetimlere yönelik eğitim, danışmanlık, fizibilite hazırlığı, strateji geliştirme gibi alanlarda sağlanan desteklerdir. Bu destek türünde herhangi bir mali kaynak aktarılmaz, hizmet ajans tarafından doğrudan sağlanır.

3. Doğrudan Faaliyet Desteği (DFD)

Bölgesel kalkınmaya katkı sağlayabilecek araştırma, analiz, strateji belgesi, fizibilite raporu gibi faaliyetlerin kısa sürede ve etkili biçimde hayata geçirilmesini amaçlar.